7 Ocak 2021 Perşembe

Dublin'de Kiralık Ev Aramak

Dublin'de kiralık ev bulmak yapılacaklar listesinin en başında yer alıyor. Kiraların Avrupa şehirlerine göre yüksekliği, ev arzının sorunlu olması, olanların da sağladığı imkanların kısıtlı olması (ısıtmanın antika olması, bulaşık makinasının nadir bulunması gibi), şehirdeki toplu ulaşımın çok yetersiz olması gibi etkenler elbette herkesin en başta gözünü korkutuyor. Fakat görebildiğim kadarıyla eninde sonunda bir şekilde herkes ilk başta düşündüğünden daha iyi bir ev bulabiliyor. O yüzden umutsuzluğa kapılmanıza yol açacak yorumlara çok takılmayın.


Eğer şanslıysanız buraya taşınan bir çok kişi gibi ev ararken sizin için sirketiniz tarafindan ayarlanan 1 aylık geçici ikamette kalıyor olabilirsiniz.  Yine de bazı şirketler bunu sağlamıyor ve gelmeden önce geçici kalacak yeri ayarlamak da yine size kalmış. Bunu büyük ihtimalle airbnb ile çözeceğiniz için o noktaya girmiyorum. Gelmeden önce buradaki bazı acentalar ile iletişim kurarak ev kiralayanlar da var elbette fakat ben genel çoğunluğun izlediği yöntem hakkında ipuçları vermeye çalışacağım.




Nasıl ev aramalı ve nerelerden bakmalı, hangi mahalleler yaşamak için en uygundur sorularının cevabı da elbette bütçeye, beklentiye ve işyeri lokasyonuna göre değişiyor. Eger çocuğunuz okula gidiyorasa onun gideceği okulun lokasyonu da bir diğer kriter.

Şehrin tek reliable ve hızlı toplu ulaşım seçeneği DART isimli tren olduğu için, şehir merkezinde çalışanlar için DART istasyonlarına yürüme mesafesindeki bölgeler ilk hedef haline geliyor.
Diğer raylı ulaşım alternatifi olan LUAS tramvay hatlari ise DART'a göre hem yavaş, hem sık duraklı hem de şehir merkezinde vardığı yer Grand Canal Dock bölgesine bir miktar uzak, dolayısıyla Grand Canal bölgesinde çalışıyorsanız buradan tekrar ya yürüme, ya otobüs ya da Dublin Bike ile işyerine ulaşmanız gerekiyor.

Bunların yanı sıra Dublin Bus maalesef halen gerek dakiklik gerek yoğun trafik yüzünden oldukça yetersiz ve güvenilmez kalıyor. Uzun bir süredir otobüs ulaşım ağını baştan aşağı yenileme ve daha kullanışlı hale getirme planı var, bu gerçekleşirse bir umut otobüsler daha güvenilir bir hale gelebilir, ama şu haliyle otobüs ancak çok çok zorunda kaldıkça kullanılan bir ulaşım aracı.

Ayrıca Dublin'de kiralanan evlerin %90'ı (belki daha fazlası) eşyalı olduğu için, şayet kendi eşyalarınızı getiriyorsanız seçenekleriniz daha da azalacaktır.
Eşyasız diye kiralanan evlerde dahi beyaz eşyaların olacağını ve ev sahibinin bunları çıkarmayacağını da göz önüne almalısınız.

Buraya gelmeden önce burada yaşayanlardanve şirketinizden aldığınız tavsiyelerde veya internette yaptığınız araştırmalarda belli mahallelerde ev bakmanız, belli başlılarından da kaçınmanız öneriliyor.
Bu yapılırken de genelde Dublin'i bir nevi posta kodlarina gore bolgelere ayıran postal districtler refere ediliyor. 
Fakat bu postal districtler şehre aşina olmayanlar için çok açıklayıcı değil. Bazen de çok genel manada, "güney Dublin iyidir", "kuzey Dublin ise karışık" gibi genellemeler duyuyorsunuz. Fakat tahmin edebileceğiniz gibi, güney var güney var, kuzey var kuzey var. Dublin'in güneyinde yer alıp da ev kiralamaktan imtina etmek isteyeceginiz semtler varken, kuzeyde olup oldukça nezih ve kalburüstü olan semtler mevcut.
Bir diğer kriter de elbette komşularınız ve genel "local community feeling". Aklınıza şu sorular gelebilir; mahallede yaşayanlar nasıl bir sosyo ekonomik seviyede, genelde ileri yaşlı emekliler mi yaşıyor yoksa genç çocuklu çekirdek aileler mi yaşıyor ya da göçmenlere bakış nasıl? 

Postal districtlere atlamadan önce aşağıdaki haritaya bir göz atalım.

Dublin Haritasi ve Belli Basli Semtler
https://volunteersouthdublin.ie/

Bu haritada şehri ortadan batıdan doğuya geçen Liffey nehrinin ayırdığı kuzey ve güney Dublin ayrımını görüyoruz.
Bu haritada Dun-Laoghaire Rathdown diye gösterilen bölge Dublin City Council'in(Dublin Belediyesi) dolayısıyla postal districtlerin dışında yer alıyor. 

Şimdi de postal districtleri ile raylı sistemleri gösteren haritayı görelim, bu haritada kıyıda kuzey güney aksında DART (Tren duraklarını) ve ayrıca kesikli çizgiler ile Luas (tramvay) hatlarını görüyoruz:
Dublin Bolgeleri, Tren ve Tramvay Hatlari


Son olarak 2016 da hazırlanmış bir harita paylaşmak istiyorum, şehrin semtlerini ortalama gelire göre değerlendiren, daha koyu alanlar daha yüksek geliri belirtiyor.

Dublin'i sosyo-ekonomik haritasi kaynak A portrait of Dublin

Şimdi bu haritalar üzerinden muhitler hakkında tamamen benim yalnız 4 yıllık gözlemlerim, duyumlarım ve tecrübelerime dayanan tamamen öznel fikirlerimi belirtmek isterim. 

D1 D2 City Center

Dublin' bekar olarak gelenlerin doğal olarak ilk baktıkları ve tercih ettikleri bölge şehir merkezi. Eğer işyeri Grand Canal Dock bölgesindeyse, bu civardan başlayıp, kuzeyde Spencer dock vs yeni apartman yerleşimlerinde paylaşımlı oda şeklinde ev tutmayı tercih ediyorlar. Bu bölge için söyleyebileceğim Connolly Station çevresi ve kuzeyi ile, Parnell caddesinden itibaren kuzeye doğru zorunda kalmadıkça tercih edilmemesi. Aynı şekilde East Wall çevresi de Liman bolgesine yakinligi sebebiyle pek onerilmiyor.

Güneye doğru 
D4 - Ballsbridge, Sandymount, Ranelagh, Rathmines

Şehrin güneyde kalburüstü semtleri. Georgian, Victorian dönem tarihi evlerin ve 200 yıllık sokakların olduğu, büyükelçiliklerin bulunduğu, bakan, bürokrat ve politikacıların, akademisyenlerin vs yaşadığı mahalleler. Her ne kadar böyle olsa da kiralık olarak burada içi yenilenmiş bir house (mustakil evleri kastediyorum) bulmak büyük şans işi. Bulsanız ya ısınmasında üzebilir, ya da yüksek tavanlı şömineli oturma odanızdan, minicik bulaşık makinesi koymaya yer olmayan mutfağınıza bakıp pisman olabilirsiniz:)
Biraz güneybatıya doğru Donnybrook, Milltown Windy Arbour (University College Dublin) çevresi de yine UCD öğrencileri ve personeli tarafından revaçta olduğundan, güzel olması yanında fiyatların elbette orantısız boyutta yükselmesine sebep oluyor.

Dun Laoghaire Rathdown- Blackrock, Monkstown, Dun Laoghaire, Dalkey, Killiney 

Evet kendi yaşadığım semte kıyak geçmezsem olmaz, ama bu bölgeler bana ve bir çoklarına göre aileler için Dublin'in en yaşanılası yerlerinden biri. Dart istasyonlarının olması, sahile yakınlık, sakinlerinin göçmenlere karşı genel olumlu tavrı yanında Dun Laoghaire'nin bir zamanlar Dublin'in ana limanı işlevi görmesinden gelen tarihi dokusu ve sayfiye yeri atmosferi gibi sebepler yüzünden şehir merkezinde çalışıp şehir keşmekeşinden uzakta yaşamak isteyenlerin en çok rağbet gören bölgeler de buralar haliyle. Yalnız bu bölgede de yine eli yüzü düzgün kiralık bir house bulmak baya bir şans işi. O yüzden apartmanlardan yana şansınızı denemek isterseniz, DLR merkezde Harbour View, Pavillion, Honeypark, Cualanor, Fairway gibi sitelere göz atmanızı önerebilirim.

Biraz daha içlere doğru Stillorgan, Cabinteely, Dundrum da yine oldukça nezih, ailelerin tercih ettiği, ferah semtlerde, daha yeni ve yapılı house bulma ihtimaliniz de daha çok yükseliyor. Bu bölgeden DARTa ulaşım mümkün değil, daha çok Green Luas'a ya da otobüslere ulaşabiliyorsunuz. Gördüğüm kadarıyla işyerleri Sandyford, Leopardstown civarında olanların tercih ettiği muhitler.

Terenure, Kimmage, Harold's Cross - 

Genel olarak ailelerin yaşadığı ve benim hiçbir fikrimin olmadığı semtler, burada yaşayan göçmen kimseyi tanımıyorum neden rağbet edilmediği konusunda ise fikrim yok. Çalıştığım şirkette epey bir Irlanda'li ise bu bölgelerde yaşıyor.
Terenure'nin daha güneyinde Rathfarnam, Ballinteer nispeten daha yeni yerleşim yerleri ve göçmenlerin tercih ettikleri bölgeler.

D24 Tallaght, Clondankin, Citywest

Tallaght bir sekilde isminden dolayi pek olumlu olmayan bir üne sahip. Bakıldıgı zaman harita uzerinde oldukca geniş bir alan kaplıyor ve her bölgesinin bu kötü ünden aynı derecede nasiplenmesi bir talihsizlik gibi. Eskiden beri mi öyleydi, hızlı şehirleşme ile mi öyle oldu bilmiyorum ama civardaki industrial estate'lerin bunda etkisi oldugu acik. Özellikle belli bir iki bölgesinde anti-social behavior Dublin'in geri kalanina gore ya çok yaygın ya da medya'da cok yer buluyor. Özetle fiyatlar fena gözükmüyor, hem Red Luas da var, evler de yeni gibi diye tercih etmeden once bunlari gozonune almanizi onerebilrim. Yine de dedigim gibi bu bölgelerden epey uzakta olup bir şekilde adresi Tallaght diye geçen yeni yerleşimler oldugunu da hesaba katmak gerek, nispeten uygun fiyatlara gayet guzel mustakil evler bulmak olasi.

D10 D12 Drimnagh, Crumlin, Walkinstown

Bu mahalleler de epey eski semtler olmalari yaninda anladigim kadariyla tarihsel olarak sehir genislerken daha dusuk-orta gelirli ailelerin yerlestigi semtler olagelmis. Medya'da UFC dovuscusu Conor McGregor'un buyudugu semtler olmasi ve buradaki "cetelerin" hikayesinin arada sirada yer almasi da bu unu pekistiriyor. Burada sehirdeki uc cocuk hastanesinden biri bulunuyor, yolum dusup de dolastigim da Dublin'in geri kalanindan cok da buyuk bir fark gorememistim. Bu gibi sebeplerden olsa gerek Dublin'e tasinanlar icin tavsiye edilen semtlerin basinda gelmiyorlar.

D8 Kilmainham, Islandbridge

Bu bölge de ev aramaya başlayınca şehre yakın olması sebebiyle dikkatinizi çekebilecek bir bölge ama ben açıkçası pek tavsiye edemiyorum. Şaşırtıcı derecede güzel evlere denk gelebilirsiniz, ya da Heuston Station civarı yeni apartmanlar vs var. Fakat bu bölge ile, şehir merkezi arasında kalan kısım (Guinness Storehouse ve çevresi St James Hospital bölgesi) özellikle geceleri oldukça tekinsiz hale gelen bölgeler. O yüzden ev tutmadan önce gece vakti St Patrick Cathedral'den bu bölgeye bir yaya yürümeyi öneririm:) 

D15 Blanchardstown, Castleknock West Dublin

Bir diğer ilginç district. Blanchardstowndaki viewing appointment'a şirketten "orada yaşarsan sabah trafiğinde işe gelmeyi unut, hayata küsersin" dedikleri için iptal edip gitmemiştim. Fiyatlar uygun, belli semtleri daha iyice,  ve oldukça büyük bir alışveriş merkezi var. Eğer işyeriniz şehrin batısındaysa tercih edilebilir. 

Şimdi biraz kuzeye bakalım:

D11- Finglas, Ballymun

Gelenlerin kaçınması gereken yerlerin başında gelen bölge. Evet Finglasin belki yalnız belli bir bölgesi Polisin girmek istemeyeceği bölge:) ve kuzeye M50ye Santry civarına doğru yeni yerleşimler de uygun bütçeye karşılık fena olmayan evler bulma imkanı veriyor gözükebilir ama çok zorunda kalmadıkça önermiyorum.

D9- Drumcondra, Beaumont

Finglasla haritada dip dibe gözükmesine rağmen oldukça çok sevimli nezih ve köklü semtler. Özellikle Botanic Park ve Üniversite çevresi çok güzel. Fakat güneyde UCD gibi fiyatlar da bir o kadar yüksek o yüzden zaten fiyat/bütçe oranında makul bir yer bulmak çok zor, o yüzden de göçmenler pek rağbet etmiyor.

D3-D5-D13 Clontarf, Raheny, Howth,Sutton

Kuzeyin nezih semtleri. Genelde evler eski, küçük ve fiyat olarak güneyden farksız. Elbette Howth ve Suttondaki villaları ayrı tutuyorum :) DART hattında olması bir avantaj ve işyerimden bana Donaghmede vs de önerilmişti.

Clongriffin Balgriffin

Bu bölgeler de çok geniş alana yayılan ve 2000li yillardan sonra imara açılmış ve göz alabildiğine konut yapılmış alanlar. 2008 krizinin vurmasıyla bazı kısımları yarım kalmış fakat sonradan başlamış ve tamamlanmış durumda. Tren istasyonuna yakınlığı, konut arzının bolluğu ve fiyatların bir nebze uygun olması rağbet görmelerine sebep oluyor. 

Portmarnock Malahide

Kuzeydeki epey nezih iki semt, Dart kullanacaksanız ya da işyeriniz kuzeydeyse tercih edilebilecek bölgeler.

Diğer Dublin Commuting Towns
Bray, Greystones
Greystones çok güzel bir semt ve Dart'ın son durağı. Esnek bir işyerindeyseniz tercih edilebilir. Bray ise nedense pek önerilmiyor
Skerries, Rush, Donabate, Balbriggan
Buralara Dart yok ama commuter Train var. Skerries aralarında en güzeli. Fakat Dublinden epey izole kalabilirsiniz.



Daft.ie, Myhome.ie arama yaparken

Aşağıda 2 yıl önce buraya taşınan bir arkadaşla paylaştığım bir kaç tüyoyu ekliyorum. Yalnız şu an ki güncel durum anlattığım kadar var mı emin değilim. Pandeminin ortasındayız, eskisi kadar çok ev değiştiren, değiştirmek isteyen olmayan bir durumda işler daha mı kolaylaştı yoksa zorlaştı emin değilim. Her halükarda genel fikri verebileceği kanaatindeyim.

Biz ev bakarken öncelikle bütçemize göre bize önerilen ve gözümüze kestirdiğimiz neighbourhoodlara bakalım dedik. Ama bu yontem pek etkili olmadı. Özellikle Daft'in calışma ve filterlama sisteminden midir bilmiyorum ama bu şekilde tüm evleri görmek mümkün degildi. 

Bana kalırsa en efektif yöntem şu. Üst ve alt bütçe limiti koyup, min yatak odası sınır koyup (öğrenciler için verilen oda ilanlarını elemek için)apartman house flat aratmak. Daft.ie yeni harita üzerinde gör özelliği de eskisine göre daha iyi çalışır hale geldi böylece çok hızlı bir şekilde
mahalleler ve fiyatlar hakkinda genel bir fikir edinebilirsiniz. Ardından da mahalle mahalle bakmak. Örneğin daft'a girdiniz, Ballsbridge mahallesine girip tüm evlere bakmak. Böylece bir mahalledeki o anki sezona göre ev arzını ve fiyat değişimini daha iyi anlamak mümkün. Zaten her gün çıkan ilan sayısı çok az. 

Bu fikir edinildikten sonra, yapılacak en pratik şey belli kriterlerle email alert kurmak. Bu cok onemli. Cunku oyle ki bazen alert gelmesiyle ilanin kalkmasi bir oluyor. Sayısız ev sahibi/agenttan duydugum bir şey bu, sabah ilana çıkıp gelen telefon/mail nedeniyle öğlen ilanı kaldiriyorlar, gelenler arasindan illaki birisi cikar diye.

Viewing için güzel bir önyazi hazıirlamanız iyi olacaktır. Örnek bir ön yazı template'i şu şekilde:

Dear ...
I am interested for renting your property and would like to view it at earliest convenience please.

I am a `occupation" and work at "company",

ben buraya linkedin profilimi koymustum.

varsa My spouse is a "occupation" varsa linkedin profili.

We are currently living at .... Burası onemli otelde, gecici apartta ya da arkadaşınızda bile kalıyorsanız bunu belirtin.

I have a reference letter from my company, as well as from our landlord if you are interested.
(ben otelde air bnbde kaliyorum?, Olsun isteyin ve ne zamandir kaldiginiza dair bir yazi versinler. gecici apart dairede kaliyorsaniz yine ayni sekilde isteyin. arkadasinizda kaliyorsaniz arkadasiniz yazsin, cunku buyuk cogunlugu var mi yok mu ona bakiyor sadece). Ben gelmeden türkiyedeki landlord'dan da yazı getirmiştim.

We look forward for your response to arrange a viewing,

Kind Regards,

Viewing'e gittiniz evi beğendiniz ve teklif vereceksiniz. Türkiye'dekinin aksine fiyat genelde istenilen altına değil üstüne doğru gitme olasılığı var. O yüzden agenta eve talip olurken fiyatı yükseltme isteğiniz olup olmadığını bildirebilirsiniz. Çoğu mahallede kira arttırma limiti var, bu yüzden büyük ihtimal ilan değeri bu seviyede olabilir ama değilse ama talip çoksa bu seviyeye kadar yükselme ihtimali var.
Agent/Ev sahibi evi size verecekse sizden istediği belgeleri söylüyor (iş yerinden yazı, payslip, mevcut aadres, pasaport fotokopisi pps numarası vs gibi epey kişisel bilgiler istenebiliyor). Genellikle 1 kira depozito ve 1 aylık kira peşin ödüyorsunuz (ilk evimizde bizden iki kira depozito istenmişti).

Herşey yolunda giderse anahtarı aldığınızda derin bir oh çekebilirsiniz.

6 Ocak 2021 Çarşamba

Child Benefit Başvurusu Kimler Nasıl Yapabilir?

Child Benefit Başvurusu Kimler Yapabilir?

Child Benefit İrlanda'da gelir ve çalışma durumundan bağımsız tüm ebeveynlere yapılan evrensel bir ödeme. 

https://www.gov.ie/en/service/f14140-child-benefit/

İrlanda'ya yerleştikten 12 ay içinde bu başvuruyu yapmanız gerekiyor. Diğer yandan da Non-EU residentler İrlanda'da habitually resident olduklarını göstermeleri gerekiyor. Bunun için de başvuru ile beraber HRC1 formu doldurup göndermeleri isteniyor. Formu incelediğinizde ilk başta insanın gözüne epey uzun ve doldurması zahmetli gözükebilir. 

PPS numaraları, IRP kartlar, GP kayıtları vs tamamlandıktan sonra ve yaklaşık 6 aydır sürekli bir adreste bulunduktan sonra (adrese gelen 6 aylık fatura) bence başvurunuzu yapabilirsiniz.

Eğer çocuğunuz İrlanda'da doğduysa başvuru çok daha kolay ve doğrudan online yapılabiliyor.

Tahmin edilebileceği gibi bu kadar uzun ve detaylı formların ve değerlendirmenin amacı, farklı ülkelerden aynı anda Child benefit alınması önlemek. Eğer Türkiye'den taşındıysanız, Türkiye'de benzer bir ödeme olmadığı için formu doldurmak daha kolay. Fakat başka bir AB ülkesinden geldiyseniz ve orada da Child Benefit alıyorsanız formda bunu belirtmeniz gerekiyor olabilir. Aynı şekilde siz taşındıysanız fakat aileniz Türkiye'de ikamet etmeye devam ediyorsa bu konuda da formda şeffaf olmak ya da başvuruyu ertelemek daha doğru olacaktır.

Habitually Residence Condition ile ilgili bilgiler aşağıdaki bağlantıda yer alıyor.

https://www.citizensinformation.ie/en/social_welfare/irish_social_welfare_system/social_assistance_payments/residency_requirements_for_social_assistance_in_ireland.html

Gerekli belgelere baktığınızda hem sizin, hem eşinizin hem çocuğunuzun Birth Certificate'lerinin (Türkiye'de nüfus müdürlüklerinden ücretsiz verilen Formu A belgesi) hem de Marriage Certificate (Formül B formu). Bu belgeler büyükelçilikten de ücret karşılığı edinilebiliyor.

Formlardaki checklistte belirtilen gerekli dökümanları ekleyip bağlantıda yer alan adrese postaladıktan bir kaç hafta sonra başvurunun kabul edilip edilmediğiyle ilgili ve varsa ekstra döküman talebiyle ilgili bir mektup alacaksınız. Genelde insanlar eksik meksik bir şekilde yolla nasıl olsa eksik olan bilgileri bildiriyorlar demişlerdi fakat biz tek bir başvuruyla halletmiştik.

Son not ilerde bir sebeple adres değiştirdiğinizde adres değişikliğini bir form ile bildirmeniz gerekiyor. Ayrıca yılda bir ya da iki yılda bir size bir posta gönderilip halen aynı adreste yaşayıp yaşamadığınız da teyit ediliyor.

GP Card (under 6s) Başvurusu

İrlanda'da 6 yaşından küçük çocuklar için GP (General Practitioner-Aile Hekimi) hizmetleri ücretsiz. Bunun için de başvurunun adresinde size bir kart gönderiliyor. Eskiden yalnız posta yoluyla yapılan bu başvuru artık online olarak da yapılabiliyor. Yaşadığınız yere en yakın GP Surgery'lerden biriyle iletişime geçip kayıt olmak istediğinizi bildirip bu scheme'ye dahil olup olmadıklarını teyit ettikten ve doktorunuzun ismini öğrendikten sonra, yeni aldığınız PPS numaralarınızla online başvuru yapabilirsiniz.

 https://www2.hse.ie/services/gp-visit-cards/under-6s-gp-visit-card.html

3 Ocak 2021 Pazar

İrlanda'da Ehliyet Almak

İrlanda'ya geldiğiniz andan itibaren Türkiye ehliyetinizin 1 yıllık geçerliliği var. Dilediğiniz gibi araba kiralayabilir, Gocar, Yuko gibi servislere üye olabilir ve hiç bir kısıtlama olmadan kullanabilirsiniz.

Geldikten (kağıt üsünde) 366 gün sonra bu haklarınızdan mahrum olup İrlanda ehliyeti almış olmanız gerekiyor. Maalesef İrlanda ve Türkiye arasında ehliyet değişimi anlaşması yok. Veya bazı AB ülkelerinde olduğu gibi Critical Skills sahiplerine değiştirme hakkı verilmemiş durumda. Bu yüzden tüm prosedüre en baştan başvurmak gerekiyor.

Peki hocam ben duydum bir arkadaş 5 yıldır oradaymış hala sorulunca Türkiye ehliyetini gösteriyormuş. Doğrudur, araba kiralayacaksanız bile örneğin firmalar kaç senedir burada olduğunuzu sorgulamayabiliyor. Yalniz Allah muhafaza çok ufak bir kazaya karışmanız durumunda sonuçlarının oldukça ağır olabileceğini dikkate alarak, ilk başta çok uzun ve külfetli gözüken işlemlerin gözünüzü korkutmasına fırsat vermeden hazır ehliyetininizin geçerli olduğu ilk senede halletmek en iyisi.

Tüm adımlar şu bağlantıda baştan aşağı anlatıyor fakat bizim gibi yurtdışından gelenler için birkaç nüans var onları aşağıda açıklayacağım.

https://www.rsa.ie/Documents/Licensed%20Drivers/Driving%20in%20Ireland/driver_licensing_in_Ireland_a_guide.pdf

Adımlar Türkiye'dekine benzer şekilde bir teori testi geçmek, sonrasında direksiyon dersi almak ve direksiyon sınavına girmek şeklinde özetlenebilir. Fakat süreci uzatan şeyler, tüm bu adımlar için randevu alma gerekliliği. Teori testlerine ek olarak learner permit ve sürücü ehliyeti kartlarını çıkarmak için de yine randevu almayı ekleyince (walk-in de kabul edilse de saatlere malolabilir) süreç 5-6 kez farklı yerlerden randevu kovalamakla uzayabiliyor. Ben de süreci hızlandırmak için bir kaç tüyo vermeye çalışacağım.

Öncelikle Driver Theory Teste girip geçmeniz gerekiyor. Bizdeki gibi soruların cevapların kırk yıldır aynı olduğu belli merkezlerde bilgisayar başında girdiğiniz yarım saatlik bir test. Her kitapçıda satılan Rules of the Road u okumaya ek olarak çıkan soruları ezberlemek en etkili yöntem. 

https://theorytest.ie/book-your-theory-test/

http://theory-tester.com

Testi geçtik şimdi Learner Permit kartını çıkartacağız. Bunun için gerekli belgelerle bir NDLS merkezine başvuracağız. Burada kritik parça Göz muayenesi raporu. "Yahu ne var, her gözlükçü dükkanından alamıyor muyuz" demeyin. Zira bunların da bir çoğu randevu almanızı istiyor (çoğunlukla bir hafta sonraya).

Göz raporunu da aldık NDLS merkezine başvuruyoruz Walk-in gidebilirsiniz ama tavsiyem randevu almaniz. 

Learner Permit Kartımız geldi artık Direksiyon dersi almaya haziriz. Bu noktada biz diğer ülkelerden gelen 'tecrübeli' sürücüler için gelen istisnadan faydalanmak istiyorsak şu adımları izliyoruz.

İstisna iki şey sunuyor, birincisi direksiyon sınavına girmek için learner permiti aldıktan sonraki 6 aylık bekleme süresini kaldırıyor (fakat şu anki birikmelerden dolayı o 6 ay eninde sonunda geçebilir) bir de 12 saatlik mecburi dersi 6 saate indiriyor. Aşağıdaki linkte detaylar mevcut. Bizim açımızdan yapılması gereken, Büyükelçiliğe başvurarak (ister bizzat, ister postayla) bir letter of entitlement alıyorsunuz. Postayla başvuru için bir zarfa 18euro, dilekçe ve ehliyet fotokopinizi ve 9 euro registered post etiketi koyup Büyükelçiliğe göndermeniz gerekli. Siz başvururken prosedürün değişme ihtimaline karşılık Büyükelçilikle önceden iletişime geçmekte fayda var.

Sonra bu letter ile Türkiye ehliyetinizi ilgili adrese postalayıp RSAnin size OK Reduced EDT kabul edilmiştir mektubunu ulaştırmasını bekliyorsunuz. Bu mektup ile artık sadece 6 saatlik dersle EDTyi tamamlayabilir ve 6 ay beklemeden direksiyon sınavına girebilirsiniz. 

https://rsa.ie/Documents/Learner%20Drivers/Driver%20Training/Reduced%20EDT%20Information%20Booklet.pdf

Direksiyon dersi mi? Ben yolların ustasıyım, hem burada da 2 saat ders verip tamamladı gösteren hocalar varmış? 

Size kalmış. Ben olsam o 6 saatin suyunu çıkarıp direksiyon hocasından alabildiğim tüm tüyoları alırım. Zira burada direksiyon sınavını ilk seferde geçmek pek yaygın görülen bir şey deği. Özellikle affedilmez görülen belli hataları yapmanız durumunda (ki bazıları Türkiye'de norm kabul edilebilecek hareketler) sınavdan kalmanız ve sürecin uzaması, ekstra zaman, maliyet ve külfete dönüşmesi olası.

Bir diğer önerim de direksiyon hocası seçerken "en ucuzu" hedeflememeniz. Çevrenizde insanlara sorduğunuzda direksiyon hocasını tavsiye eden pek kişi bulamamanız olası ve çoğunlukla da hocasını iyi anan bulmak zor. O yüzden tavsiyem Facebook, Google vs sayfası ve gerçek kullanıcı yorumları olan hocaları bulmaya çalışmanız.

Dersleri tamamlayinca direksiyon hocası sistemde sınava hazır olduğunuzu işaretliyor ve siz yine Direksiyon Sınavı için bir appoçintmenta başvuruyorsunuz. Sistem iki seçenek sunuyor, biri tipik olarak size ileri bir tarih için (diyelim 3 ay sonrası için) 3 seçenek vermek üstüne. Size yaklaşık 2 hafta önce bir mail geliyor ve gmasize uygun zamanı seçmeniz isteniyor. 

Diğeri ise cancellation list e kayıt olmak. Bu durumda size bir cancellation durumunda tek bir saat ve tarih veriliyor ve kabul ederseniz giriyorsunuz. Yanlış bilmiyorsam bunu erteleme şansınız yok.

Direksiyon sınavını geçtikten sonra aldığınız belgeyle tekrar NDLS başvurup Driving licence başvurunuzu yapıyorsunuz. Ben randevumu direksiyon sınavının hemen ertesine alıp başvurumu aynı gün yapmıştım.

Tüm bu sürecin sonunda İrlanda Ehliyetinize kavuşmuş oluyorsunuz, şimdiden tebrikler. Artık arabanızdaki L etiketini N ile değiştirebilirsiniz :)

En çok sorulan sorulardan biri tüm bu sürecin yaklaşık ne kadar maliyeti oldugu: onu da şu şekilde özetleyebilirim:

theory test fee 45
goz testi 15
learner permit card 35
driving test 85
driving license 55
dersler haric : 235 euro

dersler
6 saat edt : 210
pretest and car booking at test day 120
2 hour pretest practice 80
gocar booking for study ~5 hours 50
sum 460

total = ~700 euro

Revenue'ye kaydolmak, Tax Credits

PPS numarasını alır almaz yapmanız gereken sey Revenue kaydınızı yaptırmak. Türkiye'de bir işe girdiğinizde, tüm gerekli SGK, gelir idaresi vs işlemlerinin, çalıştığınız kurumun muhasebesi tarafından yapıldIğını varsayarız. Burada ise olay bu şekilde işlemiyor. Sizin bizzat kendi Gelir Idaresi ilk başvurusunu ve kaydınızı yapılıp yapılmadığını takip etmeniz gerekiyor. İşe girdiğiniz kurum sizin iş başlangıcınızı Revenue'ye bildirdiğinde, size özel Tax Credit Certificate'i is yerinize Revenue online olarak bildiriyor.

Burada önemli nokta sizin mümkün olan en kısa surede Irlanda'da "Tax resident" olmak istediğinizi Revenue'ye bildirmek. Benim izlediğim adımlar şu şekilde olmuştu:

PPS numarasi gelir gelmez işverenime bildirdim. Sonra Revenue sitesine girebilmek icin MyAccount'a kayit oldum. Fakat myaccount sifresi de posta yoluyla 3-4 gunde geliyor. Bunu beklememek icin MyGovID'ye kayit olup bu Accountu verified yaptim.(PPS numarası nasıl alınır postunda anlattığım şekilde)

Bu işlemleri yaptıktan sonra Revenue'ye login olup size verilmiş olan Tax Creditleri, Standard Rate Cut-off pointi ve Tax'in cumulative mi yoksa weekly mi kesileceğini görebiliyorsunuz. (Elbette bunu şirket de görebiliyor, ve bunlar adresinize postayla gelecek ama burada amaç ilk maaş yatmadan ve Emergency Tax ödemeden isleri yoluna koymak)

Şimdi yapılması gereken ya online inquiry ile ya da Revenue'ye telefon ederek "ben bu yıldan itibaren Tax resident kabul edilmek istiyorum" declaration'i yapmak. Revenue ofis açıksa, direk gidip giriş kattaki telefonları kullanırsanız dışardan aramaktansa daha az beklemek de mumkun. Bosuna sıra numarası alıp beklemeyin.

Özetle telefonda konuştuğunuz kişiye ben yeni geldim, PPS numaram bu, bana tax credit yolladınız ama ben Cumulative Basis'e degerlendirilmek istiyorum, bu yüzden de Tax Resident olmak istiyorum dediğiniz takdirde isleminiz yapılacaktır. 

Ben bu sekilde ilk maasimi hic bir ekstra Emergency tax kesilmeden alabilmistim.

Peki hocam ben bunlari yapamadim, Emergency tax da kesildi, tax creditleri de duzgun alamadim.

Sorun degil, bir sonraki sene geldiğiniz sene Tax Return doldurup tax refund almak mümkün. Ama yine onun da takibini sizin yapmanız gerekiyor. Baska bir postta bunu da ayrıca anlatmayı umuyorum.

Married Person Status and Home Carer Tax Credit

Eğer Irlanda'ya eşinizle ve cocuklarınızla beraber geldiyseniz, ve eşiniz henüz çalışmıyorsa Home Carer Tax Credit denen ekstra bir vergi istisnasına başvurmak mümkün. Aynı şekilde evli olduğunuz için de hem tax creditleriniz hem de vergi dilimleriniz bekar bir insana gore farklı degerlendiriliyor. Bu yuzden bu declarationlari da ne kadar erken yaparsaniz, net geliriniz o oranda dogru hesaplanarak size yatirilacak, ileriki bir tarihte geriye donuk basvuru, tespit vs ile daha az ugrasacaksiniz.

Peki nasil yapiyoruz? 

https://www.revenue.ie/en/life-events-and-personal-circumstances/marital-status/marriage-and-civil-partnerships/joint-assessment.aspx

Aslında online olarak oldukça kolay ve yukardaki bağlantıda yer alan Joint Assesment Formu Doldurup Marriage Certificate ve Birth Certificatelarin iletilmesi yeterli. Gelmeden once bunlardan (Formul A ve B) herhangi bir nufus dairesinden bir kac kopya getirmis oldugunuzu varsayiyorum:) Bunları yine Revenue sistemine login olup New Inquiry açarak upload edebilirsiniz.

Tüm process sonucunda Tax Credit Certificate'iniz güncellendiğinde sistemden online olarak görebileceksiniz. Hem sizin posta adresinize hem işvereninize de bir kopya gelecek.


Re Entry Visa (Cocuklar icin)

 Re-Entry Visa (Çocuklar için) Nasıl Alınır?



http://www.inis.gov.ie/en/INIS/Pages/application-for-a-re-entry-visa-for-a-minor-under-16

2019'un en büyük yeniliği nihayet ayrıca Re-entry visa alma gereksiniminin oturma izni olan yetişkenler için kaldırılması oldu. Eskiden her sene tekrar tekrar Re-entry visa'ya başvurmamız gerekiyordu.

Başvuru formu

Fakat IRP kartı olmayan çocuklar için (ücretsiz hale gelmiş olsa da) halen Re-Entry Visa alınması gerekiyor. Başvuru yapılırken ebeveynlerden birinin IRP kartını ve pasaportunu da başvuru ile göndermek gerektiğinden İlk sefer için çok onemli olmasa da her sene olası seyahatlerin IRP kart ve Re-Entry Visa yenilenmesi zamanındaki bir kaç haftalık süreye denk gelmesi durumunda ufak stres anlarına hazır olun. Bu vizeye başvuru kayıtlı posta (registered post) yoluyla yapılıyor. IRP kartınız geldikten sonra, IRP kartı, başvuru formunu, çocuğunuz yaşına göre doktordan ya da gittiği okul müdürünün arkasını parafladigi iki adet fotoğrafı koyup postalayıp bekliyorsunuz. İşlem süresi sitede yazıyor, an itibariyle Dublin’de elinize ulaşması bir haftada oluyor. (Bir zamanlar üç hafta idi).



PPS Numarası Nasıl Alınır?

PPS Numarasi Edinmek Niçin Gerekli?


PPS numarası bir nevi sigorta sicil numarası ve ülkede bir İrlanda Kimlik numarası olmadığı için onun yerine kullanılan birincil numara. Maaşınızın yatmasından ehliyet almaya, sağlık sigortasından okul kaydına herşey için çok kritik önemde. 

https://www.gov.ie/en/service/12e6de-get-a-personal-public-service-pps-number/

Pandemi'den once başvurular bizzat PPS ofise giderek yapılıyordu ve bunun için de bir randevu almak gerekiyordu. Fakat güncel durumda tüm başvurular online'a taşınmış durumda. Bunun için öncelikle bi basic MyGovID hesabı açıyorsunuz ve ardından PPS numarası başvurusu yapıyorsunuz. Bunun için tek gereken işyerinizden PPS başvurusu için alacağınız bir yazı ve proof of address. Proof of address için illaki bir fatura gerekli değil, şayet geçici bir yerde kalıyorsanız, caretakerdan orada yaşadığınıza dair bir yazı talep edebilirsiniz. 

https://www.mygovid.ie

PPS numarası aldıktan sonra vakit kaybetmeden MyGovID hesabınızı verified account'a çevirmenizi tavsiye ederim.

Eşiniz ve çocuklarınız için PPS numarası başvurusu yaparken başvuru gerekçesi olarak herhangi bir şey belirtebilirsiniz (örneğin GP kaydı yaptırmak, Child Benefit başvurusunda bulunmak, ehliyet almak ya da okul kaydı yaptırmak gibi).

Belirttiğim gibi önceden PPS numarası başvurusu bizzat yapılıyorken PPS numarası ve ardına Public Services Card artarda gönderiliyordu. Şu anki durumda PSC almak prosedürü bir miktar değişti. PPS numarası geldikten sonra PSC kartı için yine bir yüzyüze appointment gerekiyor. Bunun nasıl yapılacağı aşağıda açıklanmış durumda, pandemiden sonra değişme olasılığı var.

https://www.gov.ie/en/publication/fd52ab-public-services-card/